De concrete suggesties die de leerkrachten deden tijdens de Ronde van Brussel voor Onderwijs, bundelden we in aanbevelingen. Een verslag van de Ronde van Brussel en van de suggesties vind je ook terug in het magazine van de Ronde van Brussel 2020.
Op deze pagina vind je de gebundelde aanbevelingen uit de Ronde van Brussel:
- Beeldvorming leerkrachtenberoep
- Lesgeven en les krijgen in Brussel
- Lerarenopleiding
- Vorming, ondersteuning en expertisedeling
- Vernieuwende initiatieven
- Samenwerking met organisaties
- Vrijetijdsaanbod
- Ouderbetrokkenheid
- Schoolinfrastructuur
- ICT-uitrusting
- Overige aanbevelingen
De VGC formuleert binnen haar beleidsdomein Onderwijs en Vorming antwoorden op deze aanbevelingen van schoolteams in de vorm van concrete acties. Aanbevelingen die buiten de bevoegdheid van Onderwijs en Vorming vallen, geven we door aan de bevoegde overheden, beleidsdomeinen en instanties.
In het magazine van de Ronde van Brussel 2024 lees je wat de VGC allemaal doet voor het Nederlandstalig onderwijs in Brussel. In het magazine van de Ronde van Brussel voor infrastructuur staat een overzicht van de nieuwe schoolgebouwen, renovatieprojecten en investeringen in schoolgebouwen.
Beeldvorming leerkrachtenberoep
Beeldvorming Brussels onderwijs
Campagne leerkracht in Brussel
Promoot de job van leerkracht in Brussel zodat het Brussels onderwijs als werkplek aantrekkelijker wordt voor zowel Brusselse als niet-Brusselse leerkrachten (in spe). Speel hiervoor de Brusselse troeven uit en zorg voor een aangepast traject voor zij-instromers.
Campagne Brussels onderwijs
Zet Brussel en het Brusselse onderwijs positief in de kijker door de troeven uit te spelen en bestaande vooroordelen weg te werken. Draag op deze manier bij aan een realistischere beeldvorming van het onderwijs in Brussel.
Beeldvorming leerkrachtenberoep
Campagne herwaardering leerkrachtenberoep
Valoriseer en promoot het leerkrachtenberoep en de lerarenopleiding en zet in op een positieve en realistische perceptie van de job in de media, de politiek en de samenleving in zijn geheel. Promoot daarnaast het leerkrachtenberoep in bijzonder bij (Brusselse) jongeren.
Waardering door ouders verbeteren
Help ervoor te zorgen dat ouders leerkrachten in hun rol als professional waarderen en erkennen, in het belang van een goede samenwerking tussen leerkrachten en ouders.
Hier vind je het overzicht van de acties die de VGC Onderwijs en Vorming uitwerkt naar aanleiding van deze aanbevelingen.
Les geven en les krijgen in Brussel
Aanwerving van leerkrachten
Oplossing voor het lerarentekort
Bied oplossingen voor het toenemend aantal niet-ingevulde vacatures en vervangingen in het (Brusselse) onderwijs. Evalueer daarbij wat de mogelijkheden zijn binnen het systeem van vervangleerkrachten, zoals het lerarenplatform.
Geschikte leerkrachten vinden en behouden
Trek een divers publiek aan van leerkrachten met de juiste kwaliteiten en kwalificaties. Zorg ervoor dat het leerkrachtenkorps een weerspiegeling is van de maatschappij. Beloon deze geschikte en geëngageerde leerkrachten door het systeem van vaste benoemingen te herzien zodat ze sneller vast benoemd geraken en niet-geschikte leerkrachten sneller ontslaan kunnen worden. Draag bij aan het verbeteren van de continuïteit in schoolteams, in het belang van het welbevinden van de leerlingen en de leerkrachten.
Solliciteren in het Nederlandstalig onderwijs in Brussel
Maak het zoeken naar een job in het Brusselse onderwijs eenvoudiger door de vacatures duidelijker en uniform te communiceren en/of ze te verzamelen in een netoverschrijdende database. Zorg ervoor dat potentiële leerkrachten tot een job in het Brussels onderwijs aangetrokken worden door sollicitatiecampagnes, jobbeurzen, testdagen … te organiseren.
Anciënniteit uit privésector meenemen
Zorg dat de overstap van de privésector naar het onderwijs en het meenemen van de anciënniteit vergemakkelijkt wordt.
Taakbelasting van leerkrachten
Meer begeleiding en overleg binnen het urenpakket
Een leerkracht (in Brussel) moet verschillende soorten vaardigheden en kennis opbouwen naast het lesgeven zelf, o.a. rond diversiteit, meertaligheid, gedrags- en emotionele problemen, kansarmoede, zorgnoden … . Herbekijk de verhouding tussen de les- en schoolopdracht zodat er meer klasvrije uren zijn voor overleg, het uitwerken van een schoolvisie en specifieke ondersteuning rond deze thema’s.
Algemene werkdruk verminderen
Verlaag de werkdruk en administratieve planlast bij leerkrachten. Neem bijkomende taken zoals toezichten, zwemlessen en studiemomenten uit het takenpakket van de leerkracht. Verminder hiermee het risico op stress en burn-out bij leerkrachten.
Voordelen voor Brusselse leerkrachten
Brusselpremie, aangepaste prestatieregeling en extra ondersteuning
Trek (niet-)Brusselaars aan voor een job als leerkracht door de job (financieel) aantrekkelijker te maken a.d.h.v. een Brusselpremie, aangepaste prestatieregeling en/of extra voorzieningen in de Brusselse scholen. Voorzie extra ondersteuning voor het lesgeven in de grootstedelijke context en/of door het kleiner maken van de klasgroepen.
Mobiliteit in en naar Brussel verbeteren
Trek (niet-)Brusselaars aan voor een job als leerkracht door de mobiliteit in en naar Brussel te verbeteren: voorzie een derdebetalerssyteem voor het openbaar vervoer, geef een fietsvergoeding en/of zorg voor gratis parking in de buurt van de school en een (gedeeltelijke) kilometervergoeding voor mensen die met de auto komen.
Wonen in Brussel
Trek (niet-)Brusselaars aan voor een job als leerkracht door het (financieel) aantrekkelijker te maken om in Brussel te wonen en te werken.
Welbevinden van leerkrachten
Belang van hecht schoolteam en match met schoolcultuur
Erken het belang van een hecht schoolteam en de match tussen (kandidaat-)leerkracht en de schoolvisie voor het gevoel van waardering bij leerkrachten. Maak budget vrij voor teambuildings en besteed extra aandacht aan leerkrachten die lang in dienst zijn.
Activiteiten voor leerkrachten
Behoud de initiatieven die leerkrachten verbinden, zoals onder meer de Avond van het Onderwijs en de After Work Drinks, als fijne incentive voor de Brusselse leerkrachten.
Hier vind je het overzicht van de acties die de VGC Onderwijs en Vorming uitwerkt naar aanleiding van deze aanbevelingen.
Lerarenopleiding
Lerarenopleiding
Kwalitatieve uitstroom lerarenopleiding
Versterk de kwaliteit en de organisatie van de lerarenopleiding zodat afstuderende leerkrachten goed voorbereid kunnen starten in de praktijk. Versterk de focus op klasmanagement en differentiatie. Geef meer aandacht aan de dagdagelijkse realiteit van het lesgeven bv. administratie, schoolvisie, welzijn van leerlingen ... .
Aandacht voor de (Brusselse) grootstedelijke context
Bereid leerkrachten in spe beter voor op het lesgeven in een Brusselse grootstedelijke realiteit met zijn verschillende facetten. Daarbij is het belangrijk om relevante praktijkervaring op te doen tijdens en binnen te brengen in de opleiding. Stimuleer samenwerking tussen hogescholen en de Brusselse onderwijspraktijk zoals praktijkgerichte onderzoeksprojecten, colleges door Brusselse leerkrachten, expertise en innovatie uitwisselen … . Zorg voor een in- en uitstroom van de lerarenopleiding die een afspiegeling zijn van de Brusselse populatie.
Aangepast traject voor zij-instromers
Zij-instromers krijgen de kans om op een vlotte manier een carrièreswitch naar het onderwijs te maken met een aangepast op maat opgezet opleidingstraject. Dergelijke bestaande trajecten worden beter bekendgemaakt en versterkt.
Specifieke zorgnoden
Versterk de vaardigheden van leerkrachten in opleiding in het omgaan met leerlingen met specifieke zorgnoden in de klas, via de basisopleiding of via een aanvullend traject.
Stage in de lerarenopleiding
Brusselstage invoeren
Promoot meer en relevantere Brusselstages tijdens de lerarenopleiding. Laat studenten lerarenopleiding verplicht stage lopen in het Brussels Nederlandstalig onderwijs.
Stage(duur) uitbreiden
Versterk kwantitatief en kwalitatief de praktijkervaring tijdens de opleiding. Breid indien nodig de duur van de opleiding uit, bijvoorbeeld met een extra stagejaar.
Startende leerkrachten
Aanvangsbegeleiding
Investeer sterk in de noodzakelijke aanvangsbegeleiding zodat startende leerkrachten het volhouden in het (Brussels Nederlandstalig) onderwijs: voorzie meer en bredere ondersteuning, gespreid over een langere tijd. Versterk enerzijds de schoolinterne aanvangsbegeleiding. Schakel ervaren leerkrachten in om (als mentor, meter of peter) starters te begeleiden. Biedt ruimte binnen de uurregeling van de begeleide en begeleidende leerkracht voor aanvangsbegeleiding. Voorzie mogelijkheden aan starters en mentoren om samen voor de klas te staan via co-teaching. Voorzie anderzijds in een consequente en schooloverstijgende ondersteuning van startende leerkrachten. Stimuleer samenwerking tussen lerarenopleiding en scholen. Voorzie tools voor startende leerkrachten binnen de Brusselse context en uitwisseling tussen scholen hieromtrent.
Oplossing voor werkonzekerheid starters
Voer een personeelsbeleid dat starters meer werkzekerheid geeft. Evalueer het systeem van benoemingen.
Hier vind je het overzicht van de acties die de VGC Onderwijs en Vorming uitwerkt naar aanleiding van deze aanbevelingen.
Vorming, ondersteuning en expertisedeling
Taal en meertaligheid
Ondersteuning bij meertaligheid
Continueer, versterk en bundel de ondersteuning aan scholen om de uitdagingen die meertaligheid met zich meebrengt, structureel aan te pakken, alsook om de kansen ervan optimaal te benutten. Bevorder de expertise, vaardigheden en mogelijkheden van het schoolteam om te komen tot differentiatie in methodieken, materialen en organisatie.
Taalbeleid
Ondersteun scholen in het voeren van een positief ta(a)l(en)beleid met duidelijke afspraken over het gebruik van het Nederlands en andere talen binnen een school en in de communicatie met ouders, met aandacht voor de kansen die meertaligheid biedt. Geef de thuistaal van kinderen een volwaardige plek in het talenbeleid van een school. Waardering voor en het inzetten van de thuistaal biedt extra leerkansen voor het kind en is een meerwaarde voor het welbevinden van de leerlingen en ouders. Bevorder de emotionele band van (anderstalige) kinderen en jongeren met het Nederlands en de intrinsieke motivatie om Nederlands te leren.
Taalcoaches op school
Faciliteer ondersteuning voor taal op de werkvloer door taalcoaches aan te stellen die helpen bij het opstellen van het taalbeleid, de klas ingaan en tools, adviezen en ervaringen kunnen delen.
Monitoring van het taalniveau Nederlands
Monitor het taalniveau Nederlands van de leerlingen en bied een oplossing bij achterstand. Het taalniveau Nederlands van leerlingen is immers nauw verbonden met de mogelijkheid om kennis te verwerven en vaardigheden aan te leren. Breng het taalniveau van leerlingen in kaart om beter in te schatten of een leerling klaar is om te starten in het eerste leerjaar of over te gaan naar een volgende graad.
Ondersteuning door Onderwijscentrum Brussel
Continueer de huidige ondersteuning van het Onderwijscentrum Brussel (OCB) onder meer rond taal en meertaligheid, differentiatie en coaching van leerkrachten, zowel op school- als op klasniveau. Versterk de ondersteuning rond ouderbetrokkenheid. Stimuleer en faciliteer de uitwisseling tussen scholen en de samenwerking tussen school en welzijnsorganisaties. Bewaak en versterk de continuïteit van de ondersteuning, bijvoorbeeld door de ondersteuners meer en/of vast op school aanwezig te laten zijn. Voorzie ook meer concrete en praktische ondersteuning op de klasvloer.
Ondersteuningsaanbod
Versterkte, nabije en brede ondersteuning óp school
Versterk de ondersteuning aan Brusselse scholen. Zorg voor continuïteit in de ondersteuning van scholen door externe diensten. Breng permanente externe expertise binnen op scholen (paramedisch, medisch, orthopedagogisch, psychologisch en sociaal). Biedt scholen de mogelijkheden om deze extra ondersteuning vrij in te vullen los van diplomavereisten, op maat van de noden van het schoolteam en de schoolpopulatie van de school.
Anderstalige nieuwkomers
Ondersteun scholen om anderstalige nieuwkomers beter te kunnen begeleiden. Maak de informatie over en de hulp bij anderstalige nieuwkomers laagdrempeliger. Schenk aandacht aan de verschillende aspecten: taalbarrière, integratietraject, traumaverwerking, administratieve hulp ... . Zoek naar oplossingen voor het tijdelijk recht op onderwijs voor mensen zonder papieren.
Kansarmoede
Bied ondersteuning aan scholen en ouders rond kansarmoede. Heb hierbij aandacht voor de basisbehoeften van leerlingen. Voorzie gratis en gezonde tussendoortjes en maaltijden op school. Zorg er voor dat het aanbod laagdrempelig en voldoende bekend is bij scholen en ouders.
Welbevinden van leerlingen
Zorg voor voldoende ondersteuning van kwetsbare jongeren op school op vlak van welbevinden, discriminatie, minderwaardigheidsgevoel, trauma’s … . Dit zal de ook draagkracht van leerkrachten ten goede komen. Stimuleer scholen om een visie rond psychologisch welzijn uit te werken en begeleid hen hierin.
Ouderbetrokkenheid
Continueer, versterk en promoot ondersteuning en initiatieven van partners rond ouderbetrokkenheid.
Welzijn van leerkrachten
Voorzie (preventieve) psychologische ondersteuning op school om stress en burn-out bij leerkrachten te vermijden.
Ondersteuning van directies
Bied meer ondersteuning aan (startende) directies.
Uren kinderverzorger uitbreiden
Maak meer uren vrij voor kinderverzorging in het kleuteronderwijs.
Aanbod voor vrijwilligers
Voorzie vormingen en omkadering voor vrijwilligers in scholen.
Professionalisering van leerkrachten
Maak meer ruimte voor vorming van leerkrachten, zowel van startende als ervaren leerkrachten.
Ontwikkel een professionaliseringspakket voor het Nederlandstalig onderwijs in Brussel waar schoolteams op kunnen intekenen op maat van hun noden. Bied thema's aan als: omgaan met meertaligheid (in alle vakken), welzijn en welbevinden in de klas, anderstalige nieuwkomers, taalcursussen voor leerkrachten, omgaan met gedragsproblemen … . Zorg hierbij voor een goede wisselwerking tussen theorie en expertise uit de praktijk.
Ondersteuning door onderwijspartners
Centrum voor Leerlingenbegeleiding
Zoek een oplossing voor de lange wachtlijsten en procedures bij het Centrum voor Leerlingenbegeleiding (CLB) zodat leerlingen met hulpvragen sneller geholpen en/of doorverwezen kunnen worden. Verbeter de continuïteit in de ondersteuning door het CLB door o.a. het verloop in personeel te verkleinen, CLB-medewerkers te verbinden aan een school en door een betere overdracht en terugkoppeling van de informatie naar scholen.
CBE Ligo Brusselleer
Continueer en faciliteer de samenwerking met Centrum voor Basiseducatie (CBE) Ligo Brusselleer, onder meer op vlak van ouderbetrokkenheid.
Ondersteuningsnetwerken
Continueer en faciliteer de samenwerking met het ondersteuningsnetwerk. Verhoog de ondersteuning aan scholen om inclusief onderwijs te kunnen realiseren.
Samenwerking met andere onderwijspartners
Continueer en faciliteer de samenwerking met andere onderwijspartners, zoals de pedagogische begeleidingsdiensten (PBD), KANS, Abrusco, Faro …
Uitwisseling en expertisedeling
Samenwerking en uitwisseling tussen scholen
Stimuleer en faciliteer gewest- en netoverschrijdende samenwerkingen en uitwisseling tussen scholen, onder meer op vlak van meertaligheid, ouderbetrokkenheid, inzetten van middelen … . Stimuleer uitwisselingen met het Franstalig onderwijs.
Samenwerking en uitwisseling tussen Brusselse praktijk en wetenschap/opleiding
Stimuleer samenwerkingen met universiteiten, hogescholen en andere organisaties met wie scholen kennis kunnen uitwisselen. Maak gebruik van de expertise (o.a. op vlak van diversiteit) die aanwezig is in de Brusselse praktijk.
Hier vind je het overzicht van de acties die de VGC Onderwijs en Vorming uitwerkt naar aanleiding van deze aanbevelingen.
Vernieuwende initiatieven
Meertaligheid
Projecten rond meertaligheid op school
Stimuleer en faciliteer projecten rond meertaligheid. Geef scholen de kans good practices te delen en samen te werken met partners. Ondersteun scholen in hun visieontwikkeling rond taal en meertaligheid.
Meertalig onderwijs
Stimuleer, faciliteer en onderzoek verschillende vormen van meertalig onderwijs, zoals immersieonderwijs, STIMOB, CLIL … . Vergemakkelijk het aanstellen van native speakers en valideer leerkrachten die meerdere talen spreken.
Projecten die het Nederlands versterken
Stimuleer en faciliteer projecten die de kennis van en de vaardigheden in het Nederlands versterken, zowel voor leerlingen als voor ouders. Besteed hierbij aandacht aan taalverwerving, lezen, spreekdurf, schrijven, taalbaden, anderstalige nieuwkomers … .
Organisatie lessen
Optimale differentiatie
Versterk de omkadering, ondersteuning en werkingsmiddelen zodat leerkrachten optimaal en gedifferentieerd kunnen inspelen op de verschillende noden van leerlingen. Maak het mogelijk om bijvoorbeeld de klasgroepen te verkleinen, om klas-, vak- en niveau overschrijdend te werken.
Leerplannen en lesinhouden afstemmen op de maatschappelijke context
Stem de leerplannen en specifiek het leerplan Nederlands af op de grootstedelijke context. Integreer de (Brusselse) leefwereld van de jongeren in de vakinhouden. Voorzie ruimte in het curriculum voor sociale vaardigheden, maatschappijleer, persoonlijke groei en ontwikkeling en het emotionele evenwicht en gedrag van leerlingen.
Co-teaching
Co-teaching biedt kansen tot meer ondersteuning van leerlingen en van elkaar als leerkracht. Maak co-teaching mogelijk voor iedereen die daarvoor openstaat.
Inclusief onderwijs
Versterkte, permanente en nabije ondersteuning óp school
Garandeer meer continuïteit in de ondersteuning en voorzie meer middelen voor ondersteuning in de klas, liefst in de vorm van experts die aanwezig zijn op school als permanent aanspreekpunt.
Doorverwijzing naar het buitengewoon onderwijs
Zorg ervoor dat kinderen juist ingeschat worden én dat ouders voldoende geïnformeerd worden over het niveau en de noden van hun kind, zodat het indien nodig tijdig en juist doorverwezen kan worden naar het buitengewoon onderwijs. Werk aan een positievere beeldvorming van het buitengewoon onderwijs.
Individuele trajecten
Maak het financieel, ruimtelijk en binnen de leerplannen mogelijk om onderwijs op maat aan te bieden via individuele trajecten volgens de leer- en zorgnoden van elke leerling.
Onderwijsvernieuwing
Organisatie deeltijds onderwijs
Voorzie binnen het deeltijds onderwijs voldoende uren voor differentiatie om de grote verschillen in niveaus tussen doorstroomleerlingen en zij-instromers op te vangen. Vergemakkelijk de overstap van en naar het deeltijds onderwijs door te werken met deelcertificaten, zoals bij duaal leren.
Doorstroming naar en in het secundair onderwijs
Zorg voor een minder bruuske overgang van het basis- naar het secundair onderwijs. (Her)oriënteer leerlingen tijdig naar een gepaste studierichting of opleiding. Vorm de eerste graad B om naar een oriëntatiegraad met vast lerarenteam en zet in op zelfstandig leren. Evalueer de doorstroming naar 1B volgens leeftijd.
Innovatief lesgeven
Stimuleer innovatief lesgeven en ondersteun initiatieven die zelfstandig en uitdagend leren voorop stellen. Voorzie hiervoor gepaste schoolinfrastructuur en ICT-uitrusting.
Hier vind je het overzicht van de acties die de VGC Onderwijs en Vorming uitwerkt naar aanleiding van deze aanbevelingen.
Samenwerking met organisaties
Samenwerking stimuleren en faciliteren
Brugfunctie van scholen
De school heeft een belangrijke en laagdrempelige brugfunctie tussen haar ouders en (welzijns)organisaties. Versterk die brugfunctie tussen scholen en (welzijns)organisaties door structureel drempels te verlagen. Enerzijds door middelen vrij te maken om welzijnsexperten en -organisaties in te schakelen op school. Zo kunnen zij leerkrachten ondersteunen, eerstelijnshulp bieden aan leerlingen en ouders beter bereiken, bijvoorbeeld in de vorm van een mobiele ploeg. Anderzijds door een vaste persoon aan te stellen die als brugfiguur aan de school verbonden is en vragen van ouders, leerlingen en leerkrachten over (welzijns)organisaties kan beantwoorden en juist kan doorverwijzen.
Informatie-uitwisseling tussen scholen en (welzijns)organisaties
Verbeter de communicatie en informatie-uitwisselingen tussen scholen en (welzijns)organisaties en tussen de organisaties onderling zodat kinderen vlotter geholpen kunnen worden. Maak uitwisseling tussen scholen en (welzijns)organisaties mogelijk: geef voldoende ruimte voor intern en extern overleg, zorg voor een betere afstemming van afspraken op de schooluren en zet fora op waar scholen kunnen leren van (welzijns)organisaties.
Communiceren over het aanbod
Maak scholen en hun leerkrachten wegwijs in het aanbod van (welzijns)organisaties, bijvoorbeeld aan de hand van een sociale kaart voor het onderwijs.
Ondersteuningsaanbod van (welzijns)organisaties
Versterkt en laagdrempeliger aanbod (welzijns)organisaties
Investeer in Nederlandstalige hulpverlening zodat er in de buurt van de scholen voldoende organisaties zijn die tijd en ruimte hebben om ingeschakeld te worden op de scholen. Breid bestaande samenwerkingen tussen (welzijns)organisaties en scholen uit. Maak daarnaast het aanbod van (welzijns)organisaties laagdrempeliger voor ouders en neem de financiële barrières weg zodat kinderen en hun gezinnen de hulp krijgen die ze nodig hebben.
Snellere opvolging door (welzijns)organisaties
Werk aan een oplossing voor de lange wachtlijsten voor (welzijns)organisaties en voor onderzoeken en diagnosestellingen. Zorg ervoor dat leerlingen sneller geholpen worden wanneer ze doorverwezen worden (via de CLB’s). Maak het mogelijk om hulpverlening in bepaalde gevallen verplicht te maken.
Crisisopvang en aanpak gedragsproblemen
Aanpak gedragsproblemen op school
Leerkrachten maken zich vaak zorgen over hoe ze gedrags- en emotionele problemen op school kunnen opvangen. Laat scholen hun visie en good practices met elkaar delen. Faciliteer crisisopvang op school door budget vrij te maken om time-out ruimtes te creëren. Versterk de ondersteuning van leerlingen met gedragsproblemen, bijvoorbeeld door (middelen voor) een vaste ondersteuner op school voor het opvangen van de crisissen op school.
Externe begeleiding bij gedragsproblemen
Maak een snellere opvolging door externe organisaties mogelijk. Zet structurele samenwerkingen op met projecten voor leerlingen met (ernstige) gedragsproblemen. Zorg ervoor dat er naast een time-out ook begeleiding is voor de onderliggende problematiek van de leerlingen.
Hier vind je het overzicht van de acties die de VGC Onderwijs en Vorming uitwerkt naar aanleiding van deze aanbevelingen.
Vrijetijdsaanbod
Brede School
Werking Brede School
Investeer in meer lokale Brede Schoolprojecten. Zorg voor een efficiëntere werking van de Brede School en voor een betere binding tussen de Brede Schoolcoördinatoren en de scholen. Voorzie een brugfiguur op school die ouders ondersteunt en toeleidt naar het gepaste aanbod. Maak ten volle gebruik van de netwerkende functie van een Brede School en betrek de lokale gemeenschappen, partners en bedrijven nog meer. Koppel Brede Scholen aan wijkcontacten.
Samenwerking school – partners
Draag bij aan de talentontwikkeling, studie- en beroepskeuze, voorbereiding op de toekomst en het plezier van de Brusselse leerlingen. Werk hiervoor samen met verschillende organisaties om de schoolwerking te ondersteunen: lokale partners, culturele organisaties, bedrijven … . Faciliteer als overheid deze (lokale) netwerken.
Buurtbetrokkenheid
Versterk de band tussen de leerlingen, ouders, leerkrachten en de buurt: leer de buurt en het aanwezige aanbod kennen, trek de buurt naar binnen, stimuleer community service learning in de buurt, zet de Brede School in ter bevordering van ouderbetrokkenheid.
Communiceren over het aanbod
Informeer leerlingen, ouders en leerkrachten op een laagdrempelige manier over het aanbod in de buurt. Investeer in toeleiding van ouders naar Nederlandstalige activiteiten.
Leren binnen en buiten de school(m)uren
Breed en levensecht leren
Bied voldoende mogelijkheden om te komen tot breed en levensecht leren op school en in de vrije tijd: door te informeren, te inspireren, te professionaliseren toe te leiden en voldoende aanbod te voorzien. Leg de focus op levenslang leren, op school en in de hele samenleving. Trek de lessen open en breid de onderwijstijd uit zodat leerlingen de geleerde theorie kunnen omzetten in de praktijk. Heb hierbij aandacht voor talentontwikkeling en voor een vlotte doorstroming naar de arbeidsmarkt. Werk hiervoor samen met partners als het deeltijds kunstonderwijs en andere vrijetijdsorganisaties enerzijds en arbeidsgerichte partners anderzijds.
(Nederlands)talig vrijetijdsaanbod
Zorg voor een uitgebreider binnen- en buitenschools aanbod van (Nederlands)talige activiteiten zodat kinderen meer leerkansen krijgen.
Laagdrempelig vrijetijdsaanbod
Verlaag de drempels naar het vrijetijdsaanbod zodat elke leerling zijn talenten kan ontdekken en ontwikkelen. Zorg ervoor dat ouders hun weg vinden naar het aanbod, maak inschrijven flexibeler, bied goedkopere of gratis activiteiten aan, maak het aanbod inclusiever … .
Toegankelijk aanbod educatieve activiteiten op school
Maak het aanbod van educatieve activiteiten inclusief en toegankelijk, ook voor kansarme leerlingen. Voorzie meer middelen zodat scholen leerlingen onder kunnen onderdompelen in Nederlandstalige activiteiten, projecten en uitstappen. Verduidelijk en vergemakkelijk het aanvragen van subsidies voor educatieve activiteiten. Zorg ervoor dat de activiteiten bereikbaar zijn door de scholen, bijvoorbeeld door een verminderd tarief voor treinreizen, een fietsenvloot aan te leggen, busjes ter beschikking te stellen … .
Aanbod Nederlands voor ouders
Moedig ouders aan om Nederlands te leren als ze ervoor kiezen hun kind in te schrijven in een Nederlandstalige school. Verlaag de drempels voor lessen Nederlands onder meer door een lage prijs, een vaste locatie en de lessen toegankelijk te maken voor mensen zonder papieren. Maak gebruik van de brugfunctie die scholen hebben en bied activiteiten en cursussen (Basis)Nederlands aan voor ouders, zowel in een binnen- als buitenschools aanbod.
Hier vind je het overzicht van de acties die de VGC Onderwijs en Vorming uitwerkt naar aanleiding van deze aanbevelingen.
Ouderbetrokkenheid
Gedeelde opvoedingsverantwoordelijkheid
Thuis (Nederlands) leren
Benadruk bij ouders het belang van thuisbetrokkenheid bij het leren van hun kind. Ondersteun ouders zodat ze hun kind beter kunnen begeleiden bij het maken van huiswerk. Sensibiliseer ouders over taal en meertalig opvoeden. Maak hen bewust van hun verantwoordelijkheid om de taalverwerving van het Nederlands thuis verder te zetten, bijvoorbeeld door deel te nemen aan een talig vrijetijdsaanbod. Voorzie tools om Nederlands leren te stimuleren, ook in de thuisomgeving.
Afstemmen verwachtingen ouders-school
Zorg ervoor dat de verwachtingen van ouders naar de school en omgekeerd duidelijk en in evenwicht zijn, zodat de wederzijdse waardering verbetert. Stimuleer ouderbetrokkenheid, met speciale aandacht voor moeilijker bereikbare ouders. Denk mee na over manieren om bv. zoveel mogelijk ouders op het oudercontact te krijgen. Erken de dubbele rol van leerkracht, als onderwijzer en als opvoeder.
Ondersteuning en begeleiding van ouders
Informeer, begeleid en ondersteun ouders rond opvoeding, taal en onderwijs (verwachtingen, leren, studiekeuze …). Organiseer workshops voor ouders rond thema’s als opvoeding, welbevinden, geestelijke gezondheidszorg, huiswerkbegeleiding, computervaardigheden … .
Ouderbetrokkenheid en -participatie
Activiteiten voor/met ouders
Stimuleer en faciliteer laagdrempelige activiteiten en projecten die ouders bij het schoolgebeuren betrekken, zoals: oudercafés, open klasmomenten, leesouders, schoolfeesten, toonmomenten ... .
Ouderparticipatie versterken
Versterk de participatie van ouders zodat ze deel worden van het schoolteam: schakel ouders in als vrijwilliger op de (Brede) School, stel een brugfiguur aan die ouders betrekt via projecten en inzet op schoolpoortcontacten, stimuleer meer diversiteit in de ouderraden … .
Communicatie met ouders
Vertalen voor ouders
Scholen vinden het belangrijk om (moeilijke) boodschappen goed over te brengen naar ouders. Gebruik als VGC zelf laagdrempelige en meertalige communicatie naar ouders en stimuleer dit bij scholen. Zet meer tools in voor vertaling bij oudergesprekken en oudercontacten en maak deze tools laagdrempeliger.
Verbindende communicatie
Ondersteun leerkrachten om laagdrempelig, positief en verbindend te communiceren met ouders over het schoolse gebeuren en het welzijn van de leerling. Gebruik hiervoor onder meer toegankelijke digitale kanalen zoals Facebook, Google Classroom, Klasdojo … . Zet daarnaast ook in op meertalige communicatie.
Hier vind je het overzicht van de acties die de VGC Onderwijs en Vorming uitwerkt naar aanleiding van deze aanbevelingen.
Schoolinfrastructuur
Scholenbouw
Flexibele infrastructuur
Voorzie in infrastructuur die beantwoordt aan de noden die onderwijsvernieuwing met zich meebrengt: zorg voor infrastructuur die aantrekkelijk, flexibel en vernieuwd is. Zorg ervoor dat de infrastructuur op maat is van de scholen en de onderwijsvormen. Investeer ook verder in sportinfrastructuur en ruimtes voor crisisopvang.
Ondersteuning en participatie bij infrastructuurdossiers
Ondersteun scholen bij de zoektocht naar een geschikte locatie, bij het aanvragen van subsidies en bij het uitwerken van aanbestedingen. Vereenvoudig de subsidieaanvragen zodat ze laagdrempeliger en minder tijdsintensief worden. Bevraag schoolteams over de noden en geef hen inzage en inspraak in de plannen. Stel een adviserende werkgroep van stakeholders samen bij infrastructuurdossiers en werk samen met domeinexperten.
Groene en gezonde school
Bouw energieneutrale scholen en help zoeken naar een goede locatie met zo min mogelijk luchtvervuiling. Zorg voor voldoende groene ruimtes in en rond de scholen voor de vele Brusselse leerlingen die geen eigen buitenplek hebben. Werk hiervoor samen met experten.
Renovatie en herinrichting
Vernieuw verouderde infrastructuur
Zorg ervoor dat scholen verouderde lokalen en (sport)infrastructuur kunnen vernieuwen tot functionele en aantrekkelijke infrastructuur die beantwoordt aan de huidige normen en onderwijsvernieuwingen en die toegankelijk is voor mensen met een lichamelijke beperking. Doe dat door voldoende middelen te voorzien, maar ook door samen te werken met organisaties zoals FIX vzw en door groepsaankopen en -aanbestedingen mogelijk te maken op basis van de noden van scholen. Voorzie extra middelen voor scholen die geklasseerd zijn als erfgoed, zodat ook zij hun infrastructuur kunnen vernieuwen.
Herinrichting speelplaats
Investeer verder in de herinrichting van (grotere) speelplaatsen en groene ruimtes. Faciliteer de samenwerkingen met partners tijdens de herinrichting en verlaag de drempel naar speelplaatsubsidies voor scholen. Stimuleer scholen om een speelplaatsvisie uit te werken en begeleid hen hierin.
Capaciteit
Capaciteitsuitbreiding
Investeer in capaciteitsuitbreiding in de vorm van meer, grotere en flexibelere ruimtes in scholen, zowel binnen als buiten. Bied hiermee een antwoord op het groeiend aantal leerlingen en op de noden van leerkrachten om kwalitatief en gedifferentieerd les te kunnen blijven geven. Besteed aandacht aan de noden en uitdagingen van scholen die een campus delen met andere scholen en/of inrichtende machten. Stimuleer en faciliteer hierbij open overleg tussen de partners.
Inbreiding
Investeer in de infrastructuur van bestaande scholen zodat zij via inbreiding voldoende ruimte kunnen creëren voor capaciteitsuitbreiding, zowel in de binnen- als de buitenruimte. Zoek mee naar oplossingen wanneer inbreiding door (ruimtelijke) beperkingen niet mogelijk is.
Infrastructuur delen
Gebruik maken van externe infrastructuur
Help scholen bij het vinden en gebruik maken van lokalen en infrastructuur in de buurt, als onderdeel van het antwoord op de capaciteitsdruk. Breng in kaart welke infrastructuur door welke onderwijsvormen gebruikt kan worden, over de gemeente- en gewestgrenzen heen. Ondersteun scholen bij het maken van afspraken met gemeenten, gemeenschapscentra, sportcentra en andere partners.
Schoolinfrastructuur openstellen
Gebruik schoolinfrastructuur multifunctioneel: breng in kaart welke infrastructuur en groene ruimtes gedeeld kunnen worden, over de gemeente- en gewestgrenzen heen. Optimaliseer de samenwerkingen tussen scholen en partners om te komen tot een gedeelde buurtinfrastructuur. Koppel Brede Scholen aan wijkcontracten.
Uitrusting
Didactisch materiaal
Voorzie meer budget voor scholen voor de aankoop van vaak dure werkboeken, methodes en ander schoolmateriaal. Stimuleer scholen om onderling materiaal uit te wisselen, zoals ontdekkoffers, experimenteerdozen en exploreermateriaal. Bied financiële hulp aan kansarme ouders bij de aankoop van schoolmateriaal, zeker in de TSO- en BSO-richtingen waar de kosten vaak hoger liggen.
Uitrusting op maat van de onderwijsvorm
Investeer in middelen en praktische ondersteuning op maat van elke onderwijsvorm zodat er geïnvesteerd kan worden in het nodige duurzame materiaal.
Mobiliteit van leerlingen en leerkrachten
Zorg voor goed bereikbare scholen, zowel met de auto als met het openbaar vervoer, met gratis parkeergelegenheid voor leerkrachten (in de buurt van de school). Voorzie indien nodig extra transportmiddelen in de vorm van een pendeldienst of busjes om uitstappen te doen en leerlingen te vervoeren naar naschoolse activiteiten.
Hier vind je het overzicht van de acties die de VGC Onderwijs en Vorming uitwerkt naar aanleiding van deze aanbevelingen.
ICT-uitrusting
ICT-uitrusting
Voorzie voldoende middelen of voordelige aankoopmogelijkheden zodat scholen over meer en degelijk ICT-materiaal beschikken voor hun leerlingen en leerkrachten. Zorg ervoor dat het materiaal op maat is van de school en de onderwijsvorm en dat ermee voldaan kan worden aan de onderwijsvernieuwingen.
ICT-ondersteuning
Voorzie praktische ICT-ondersteuning op scholen en begeleid leerkrachten zodat zij een goede en actuele ICT-opleiding kunnen geven aan leerlingen.
Hier vind je het overzicht van de acties die de VGC Onderwijs en Vorming uitwerkt naar aanleiding van deze aanbevelingen.
Overige aanbevelingen
Evalueer het inschrijvingsbeleid
Betere mix thuistaal creëren
Zorg voor een evenwichtige mix van thuistalen in een school zodat het Nederlands als gemeenschappelijke omgangstaal kan gehanteerd worden.
Keuze voor Nederlandstalig onderwijs
Zorg voor een inschrijvingsbeleid waarbij ouders een school kunnen kiezen die geschikt is voor hun kind.
Verduidelijk de verwachtingen en mogelijke uitdagingen voor anderstalige kinderen en hun ouders wanneer ze willen inschrijven een Nederlandstalige school, zodat deze ouders een bewustere keuze kunnen maken.
Voorwaarden en voorrang bij inschrijving
Evalueer de voorrang Nederlands: zorg voor een positieve discriminatie voor kinderen die het Nederlands al beheersen en maak de vereisten en attestering van de kennis van het Nederlands bij de ouders minder vrijblijvend. Zorg voor een rechtstreekse doorstroming tussen het Nederlandstalig lager onderwijs en het secundair onderwijs, zodat een onderwijsloopbaan in het Nederlandstalig onderwijs gegarandeerd kan worden.
Communicatie naar en begeleiding van ouders
De aanmeldingen en inschrijvingen voor de Nederlandstalige scholen in Brussel gebeuren online in een Nederlandstalige applicatie. Zorg ervoor dat ouders hiervan op de hoogte zijn en voorzie begeleiding voor (kwetsbare) ouders die minder digitaal vaardig zijn en/of het Nederlands niet voldoende machtig zijn.
Hou rekening met de context in het algemeen onderwijsbeleid
Evalueer de werking van de onderwijsinspectie, zonder de kwaliteitsnormen te verlagen, in het licht van de Brusselse context, de budgettaire beperkingen voor ICT en de administratieve planlast. Voer een onderwijsbeleid dat rekening houdt met de identiteit van Brussel en zorg voor continuïteit in het onderwijsbeleid. Evalueer de relevantie van de bestaande studierichtingen in het secundair onderwijs.
Hier vind je het overzicht van de acties die de VGC Onderwijs en Vorming uitwerkt naar aanleiding van deze aanbevelingen.